Działalność freelancerska jest coraz bardziej opłacalna — bez ograniczeń można szukać rozmaitych zleceń w różnych krajach.
W związku z tym wielu wolnych strzelców zastanawia się, czy pieniądze, które zarabiają dzięki zagranicznym zleceniom wymagają od nich założenia własnej działalności gospodarczej, a także w jaki sposób takie dochody rozliczyć.
Zaczynamy.
Umowa z zagranicznym klientem
Przede wszystkim na wstępie należy przeanalizować, czy nasza umowa z zagranicznym klientem odpowiada umowie o dzieło lub umowie zleceniu. Polskie ustawodawstwo nie przewiduje czegoś takiego jak umowa współpracy z zagranicznym pracodawcą.
Mówiąc wprost: należy po prostu zastanowić się, jaka umowa zostałaby zawarta przez freelancera, gdyby chodziło o świadczenie podobnych usług w kraju dla polskiej firmy.
Umowa zlecenia i umowa o dzieło zaliczają się do działalności osobistej (o ile są zawarte z przedsiębiorcą). Nie trzeba wówczas zakładać własnej działalności gospodarczej. Jednak jeśli komuś zależy na jej założeniu, to jak najbardziej może to zrobić.
W sytuacji, gdy freelancer podjął się wykonywania zadania, które w Polsce wymagałoby podpisania umowy o dzieło z przeniesieniem majątkowych praw autorskich, wówczas tego rodzaju zarobki kwalifikuje się jako przychody z praw majątkowych.
Jeżeli nie mamy pewności, jaki jest charakter danego zlecenia, ponieważ łączy ono w sobie np. umowę agencyjną z umową zlecenie, to zaliczymy je do tzw. innych źródeł.
Czy konieczna jest własna działalność gospodarcza?
Wróćmy na chwilę do tematu własnej działalności gospodarczej. Czy wykonywania zagranicznych zleceń wymaga założenia takiej działalności?
Według polskich przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych (PIT)¹ możliwe są rozmaite źródła przychodów, np:
- działalność gospodarcza;
- działalność osobista;
- przychody z praw majątkowych;
- inne źródła.
¹Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych — źródło.
Zatem działalność gospodarcza to tylko jedna z różnych opcji zarabiania pieniędzy, które mogą zostać podjęte przez osoby fizyczne.
W sytuacji, gdy dochody freelancera zostaną zakwalifikowane jako inne źródło dochodu niż działalność gospodarcza, to nie ma konieczności jej rejestrowania.
Wówczas nie ma znaczenia wysokość przychodów otrzymywania dzięki tym zleceniom.
Podatek dochodowy i ZUS
Przechodzimy do najważniejszej kwestii, czyli do rozliczania przychodów i odprowadzania stosownych podatków.
Zgodnie z obowiązującym prawem, przychody, które uzyskaliśmy podczas współpracy z zagranicznym klientem muszą zostać opodatkowane w RP. Freelancerzy, którzy mieszkają w Polsce podlegają bowiem tzw. „nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu.“
Mówiąc wprost: każdy przychód musi być opodatkowany i nie ma znaczenia czy nasz klient jest ze Stanów, Hongkongu czy z państwa-członkowskiego UE.
Natomiast, w zależności od tego, do jakiego źródła przychodu zaliczane są nasze zarobki, w różny sposób obliczany zostaje z nich podatek.
Niestety, należy się przygotować, że to właśnie my będziemy musieli przypilnować, żeby zaliczki były w prawidłowy sposób obliczone i odprowadzone.
Dlaczego tak jest? Bo są to tzw. dochody otrzymywane z zagranicy bez pośrednictwa płatnika. Już wyjaśniamy.
Zazwyczaj, gdy współpracujemy z polskim pracodawcą, to on ma obowiązek obliczyć wysokości zaliczki na podatek PIT oraz odprowadzić ją w naszym imieniu.
Przedsiębiorca zagraniczny nie należy do płatników w Polsce, a co za tym idzie, obowiązek obliczyć i odprowadzić zaliczki spada na nas.
Musimy nauczyć się samodzielnie wykonywać ww. obowiązki, co w praktyce oznacza, że prawdopodobnie, prędzej lub później będziemy musieli sięgnąć po pomoc biura rachunkowego.
Obowiązki te dotyczyć będą przede wszystkim:
- umów o dzieło (bez przenoszenia praw autorskich) oraz
- umów zlecenia.
Osobno warto zaznaczyć, że jeżeli posiadamy dużo umów z zagranicznymi klientami, to możemy zastosować zryczałtowane koszty uzyskania przychodów.
Przejdźmy zatem to zeznania podatkowego.
Jako, że współpracowaliśmy z klientem zagranicznym, który nie odprowadził w naszym imieniu zaliczki na podatek — ww. przychód bez pośrednictwa płatników, interesuje nas formularz PIT-36 z załącznikiem PIT/ZG (chyba że mamy własna działalność, wtedy dołączamy PIT/B).
Jeśli współpracowaliśmy wyłącznie z polskimi firmami, które przygotowały dla nas tradycyjny formularz PIT-11, wtedy właściwy staje się PIT-37.
Co zrobić, jeżeli cześć naszych przychodów pochodzi z Polski, a cześć z zagranicy. W takiej sytuacji, jako, że cześć przychodu osiągnęliśmy bez pośrednictwa płatników — wypełniamy PIT-36.
Ostatnia kwestia, o której warto wspomnieć to składki ZUS. Niestety, sytuacja jest bardziej skomplikowana. Jeżeli umowa którą podpisaliśmy z klientem zagranicznym to umowa o dzieło (z przeniesieniem praw autorskich lub bez), ta kwestia nas w ogóle nie dotyczy.
Nie ma obowiązku odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne od przychodów osiąganych z takich umów.
W tej sytuacji freelancerzy nie mają obowiązku płacenia ZUS-u od umów zagranicznych.
Jeżeli świadczymy usługi na innych warunkach, to sytuacja się komplikuje. ZUS oczekuje, że firma, niemająca w Polsce siedziby ani przedstawicielstwa, uzyska identyfikator NIP i zacznie takie składki odprowadzać. W praktyce natomiast, jak to często bywa, organy nie mają narzędzi by na to wpływać.
Ponadto warto zaznaczyć, firmy spoza UE są traktowane inaczej. Więc, każdą taką umowę i jej warunki należy rozpatrywać indywidualnie.
Różne metody pozyskiwania zagranicznych zleceń
Istnieje wiele sposób, w które freelancerzy mogą pozyskiwać zagraniczne zlecenia. Bywa to zwyczajne odpowiadanie na ogłoszenia czy też bezpośrednie oferowanie swoich usług firmom.
Pojawiło się też coraz więcej specjalistycznych serwisów, dzięki którym freelancerzy mogą znajdywać interesujące ich zlecenia. Portale te są podobne do rynków, w których dochodzi do spotkań zleceniodawców z wykonawcami.
W 2019 roku to są przede wszystkim takie giganty jak
Oferują one wolnym strzelcom publikowanie swoich profili i samodzielne odpowiadanie na oferty publikowane przez zleceniodawców. Oprócz tego, strony te pośredniczą w płatnościach, by gwarantować w ten sposób wypłaty swoim zleceniobiorcom.
Według aktualnych statystyk polscy freelancerzy wykonują coraz więcej zleceń za pośrednictwem tego typu serwisów. Najczęściej wykonywane są:
- programowania;
- projektowanie stron internetowych;
- tłumaczenia oraz
- zarządzanie serwerami.
Nie warto rezygnować ze zleceń, które oferują nam firmy zagraniczne. Są one często bardzo opłacalne, a ich rozliczanie nie jest tak trudne, jak może się nam początkowo wydawać.
Pytanie odnośnie upworka. Jak rozliczać taką działalność? W praktyce mamy wielu klientów natomiast przelewy wychodzą od upwork.